"หุงข้าวประชดหมา ปิ้งปลาประชดแมว"

            เมื่อพูดถึงสัตว์เลี้ยงอย่างแมว หลายคนอาจนิยมชมชอบในความน่ารัก ขี้อ้อน ช่างเอาใจ ซึ่งบางครั้งก็มาพร้อมกับความซุกซน แต่ก็แฝงไว้ด้วยความฉลาดเฉลียว หลาย ๆ ท่านอาจจะชอบเลี้ยงแมวด้วยสาเหตุเหล่านี้ ขณะที่บางครอบครัวอาจเลี้ยงแมวไว้เพราะความเชื่อว่าแมวเป็นสัตว์นำโชค เลี้ยงแมวแล้วจะดี ความเชื่อเหล่านี้อาจสะท้อนได้จากวัฒนธรรมประเพณีของไทย ที่มักจะมีแมวเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในพิธีกรรมด้วย เช่น พิธีแห่นางแมวขอฝน พิธีการแต่งงาน เป็นต้น

 เป็นที่ทราบกันดีว่า คนไทยเป็นพวกเจ้าบทเจ้ากลอน จะพูดจาหรือสั่งสอนใคร ก็มักจะอ้างเอาสำนวน สุภาษิต หรือคำพังเพยที่พูดต่อ ๆ กันมาตั้งแต่ครั้งโบราณมาเปรียบเทียบเปรียบเปรยเสมอ ซึ่งคำเหล่านี้มักจะเป็นคำที่คล้องจองกัน ทำให้จดจำได้ง่ายและเห็นภาพได้ชัดเจนมากยิ่งขึ้น

            ที่สำคัญ สำนวนไทยยังมีเสน่ห์ เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว โดยการดึงเอาสิ่งที่อยู่รอบตัวมาเปรียบเทียบ ดังนั้น เราอาจพูดได้ว่า สำนวนไทยมีความผูกพันกับชีวิตของเราอย่างใกล้ชิด และยังให้ข้อคิดสอนใจ ซึ่งสำนวนไทยนั้นมีอยู่มากมาย แต่เชื่อว่าเพื่อน ๆ หลายคนอาจยังไม่เข้าใจความหมายของ สำนวนไทย บางคำ หรือบางประโยค แม้จะได้ยินอยู่บ่อย ๆ ก็ตาม

           เช่นเดียวกัน สำนวนสุภาษิตของไทย ที่บางสำนวนก็จะมีแมวเข้าไปมีบทบาทเกี่ยวข้องด้วย เรามาลองดูกันดีกว่าว่าสำนวนที่จะนำเสนอต่อไปนี้ สำนวนใดบ้างที่คุณรู้จัก

“หุงข้าวประชดหมา ปิ้งปลาประชดแมว”

มีความหมายว่า การทำประชดหรือแดกดันที่ผู้ทำรังแต่จะเสียประโยชน์ ตัวอย่างเช่น คุณยกสมบัติให้เขาไปแบบนี้ เหมือนหุงข้าวประชดหมา ปิ้งปลาประชดแมว เขายิ่งชอบใจ เอาไปถลุง

ใช้เพลินไปเลยเป็นต้น

           สำนวนนี้มีที่มาจากความจริงที่ว่า โดยทั่วไปแล้ว หมาชอบข้าว และแมวก็ชอบกินปลา ดังนั้น เมื่อหุงข้าวหรือปิ้งปลาให้ ทั้งหมาและแมวก็กินเสียเพลิน มีความสุข แต่คนหุงคนปิ้งกลับเสียของเอง

เปรียบเหมือนกับคนเราเมื่อโกรธใครแล้วให้ในสิ่งที่ผู้นั้นขอเพื่อเป็นการประชดแดกดัน ก็เท่ากับเข้าทางเขา และผู้ที่เสียประโยชน์ก็คือตัวเราเอง เพราะไหนจะไม่หายโกรธแล้ว ยังต้องเสียของไปอีก เรียกว่าเป็นการประชดแดกดันอย่างไม่ถูกทาง และทำให้เสียหายเพิ่มขึ้น ดังเช่นคำประพันธ์จากสุภาษิตคำโคลงของสำนวน

"หุงข้าวประชดหมา ปิ้งปลาประชดแมว"

ดังนี้
        ประชดหมายเรียกร้อง    เห็นใจ
   จึงทุ่มเทกลับไป                 เฉกแสร้ง
   เขารอรับเร็วไว                  ทุกสิ่ง เสนอนา
   เกิดก่อประโยชน์แล้ง           ต่างล้วน คือสูญ